Nowe, stare mapy

Stellung am SanPan Adam Olko przysłał skany map alokacji wojsk podczas bitwy w pobliżu Tarnogóry w maju/czerwcu 1915 roku. Serdecznie dziękujemy i zachęcamy do zapoznania się z tymi dokumentami. Wystarczy podnieś wieko „starej skrzyni”…

Wspaniałe, tragiczne pokolenie.

IMG_9838Pokolenie Tarnogórzan końca XIX wieku – któremu młodość przypadła na I Wojnę Światową – było pokoleniem tragicznym ale i wspaniałym. Tragicznym bo życie codzienne i rodzinne przerywały wojny, konieczność odbudowy wsi od samych podstaw – ale Tarnogórze i Polsce  nie odmówili potu ani krwi. Dlatego 21 czerwca 2015 roku uroczyście odsłonięto „Plac Pamięci” gdzie w punkcie centralnym umieszczono kamień na którym wyryto nazwiska 53 poborowych z Tarnogóry uczestników I Wojny Światowej. Na tablicy przy wejściu umieszczono informację o bitwie toczonej w maju-czerwcu 1915 roku w Tarnogórze, wraz z fotografiami niektórych uczestników I Wojny Światowej z Tarnogóry – w większości są to zdjęcia z okresu wojny.
Odsłonięcia Placu Pamięci i pomnika dokonali: Senator RP Janina Sagatowska, Burmistrz Miasta i Gminy Nowa Sarzyna Jerzy Paul, Sołtys wsi Tarnogóra … Czytaj dalej…

Popioły wojny 1914-1915 cz.7

Z PAMIĘTNIKA RAJNERCZYKA 16 MAJA – 5 CZERWCA 1915r.

  • Wojna pozycyjna nad Sanem 16 – 31 maja 1915r.
  • W ostatnim odcinku naszej serii chciałbym przedstawić historię najbliższą, dotyczącą Tarnogóry i okolicy, która rozegrała się po klęsce Rosjan w bitwie gorlickiej, na terenie gminy Nowa Sarzyna. Opowiada o niej w swoim pamiętniku, oficer Max Ritter von Hoen z tzw. pułku Rajnerczyków, biorący udział w walkach na terenie wsi Tarnogóra. Opowieść tą możemy przedstawić dzięki tłumaczeniu pana Andrzeja Gliwy.

    16 maja – Podczas gdy Rajnerczycy przedpołudniem 16-tego pilnie wykańczali dekunki uderzyły około godz. 11 2 ciężkie granaty na płd. od kościoła, w dom dowództwa batalionu oraz w dom gdzie trzymano konie powozowe 10 kompanii i spowodowały pożar. Początkowo sądzono, że są to przypadkowe trafienia, które przytrafiły się najbardziej na przedzie pracującym kompaniom, lecz dalszy systematyczny ostrzał pokazał, że chodzi … Czytaj dalej…

    Popioły wojny 1914-1915 cz.6

    NAJWIĘKSZA BITWA I WOJNY ŚWIATOWEJ

    Aby zrozumieć co stało się w Tarnogórze w czerwcu 1915 roku, musimy prześledzić działania wojenne w rejonie Gorlic. Tam właśnie zaczęła się kontrofensywa wojsk niemieckich i austro-węgierskich, która diametralnie zmieniła obraz frontu wschodniego, doprowadziła do przejęcia ziem całego nieomal zaboru rosyjskiego, przez armie Trójprzymierza, i przy okazji do zrównania Tarnogóry z ziemią. Październik 1914 roku oraz maj-czerwiec 1915, należą do najtragiczniejszych dat w historii Tarnogóry, a bitwa pod Gorlicami uważana jest przez wielu historyków za największą, stoczoną podczas pierwszej wojny światowej.

    Popioły wojny 1914-1915 cz.5

    „BITWA POD RUDNIKIEM”

    Generał Conrad von Hotzendorf pisał: „atak najbardziej odpowiada duchowi wojny, jej celem jest bowiem narzucenie woli przeciwnikowi przez zniszczenie jego siły„.

    Plan przeciwko Rosji przewidywał użycie 3/5 sił zmobilizowanych, reszta miała być skierowana przeciwko Serbii. Austriacy zakładali szybki atak z południa wspierany silnym uderzeniem niemieckim z północy, niestety Niemcy skoncentrowali gros swoich sił na froncie zachodnim licząc na szybkie zwycięstwo nad Francją, a ta nie chciała się poddać… Dowództwo CK Armii zdawało sobie sprawę, że bez pomocy Niemców wielka ofensywa skazana będzie na porażkę, chciano przynajmniej silnym uderzeniem unieruchomić przeciwnika i przeszkodzić koncentracji jego wojsk i doczekać pomocy z zachodu.

    Popioły wojny 1914-1915 cz.4

    „NAPRZECIWKO SIEBIE”.

    Po zabójstwie arcyksięcia Ferdynanda i Jego małżonki w Sarajewie 28 lipca 1914 roku, przez Gawriło Principa, wydarzenia potoczyły się z niezwykłą szybkością:

    • jeszcze tego samego dnia Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii
    • 31 lipca – ultimatum niemieckie wobec Francji
    • 1 sierpnia – Niemcy wypowiadają wojnę Rosji. W sierpniu wojska rosyjskie wkraczają do Galicji i Prus Wschodnich
    • 2 sierpnia – wojska niemieckie wkraczają do Luksemburga
    • 3 sierpnia – Niemcy wypowiadają Francji wojnę
    • 3 sierpnia – wojska niemieckie wkraczają na terytorium Belgii
    • 4 sierpnia – niemiecka artyleria ostrzeliwuje Kalisz
    • 4 sierpnia – Wielka Brytania wypowiada wojnę Niemcom. Rozpoczyna się morska blokada Niemiec

    W przeciągu zaledwie kilku dni, dotychczasowy ład legł w gruzach. Stanęły naprzeciw siebie największe potęgi gospodarcze i militarne ówczesnego świata, tym samym zakończył się wiek pary i stali, okres który jeszcze bardzo długo będzie wpływał … Czytaj dalej…

    Popioły wojny 1914-1915 cz.3

    „GALICJA ZA FRANCISZKA JÓZEFA”

    Franciszek Józef rozpoczął panowanie pod złymi auspicjami. Dokończył tłumienia rewolucji w 1848 r. i szybko przywrócił system absolutystyczny. W Galicji najpewniejszą podporą tronu Habsburgów byli urzędnicy i chłopi. Dla tych pierwszych najjaśniejszy pan był wzorem zawodowej pracowitości i sumienności. Podczas spisu ludności cesarz w rubryce zawód wpisał „samodzielny urzędnik”. Z kolei chłopi galicyjscy widzieli w cesarzu władcę dobrotliwego i sprawiedliwego.

    Trwałość tych uczuć w stosunku do wyidealizowanego władcy, kontrastuje w zestawieniu z dotkliwą codziennością; biedą, arogancją urzędników i niechęcią ziemiaństwa do jakichkolwiek ustępstw w stosunku do najniższej warstwy społeczeństwa. Szczególnie rok 1846 i zbrodnicza działalność Jakuba Szeli, pogłębiły wzajemne niechęci między chłopstwem a szlachtą. W 15 lat po rabacji galicyjskiej, w okolicach Tarnowa funkcjonowała jeszcze taka ludowa przyśpiewka:

    Dana moja dana,
    Siekiereczką pana,
    Toporzyskiem panią,
    Wszystkie dzieci … Czytaj dalej…

    Popioły wojny 1914-1915 cz.1

    „TRZEJ KUZYNI”

    I. Cesarz Wilhelm II „Wiluś”

    kaiser-wilhelm-ii-7Cesarz Niemiec Wilhelm II (1859 – 1941) był pierworodnym synem Cesarza Fryderyka III i księżniczki brytyjskiej Wiktorii, która była najstarszą córką królowej Wielkiej Brytanii o takim samym imieniu. Wilhelm, Wiktor, Albert – takie imiona na chrzcie otrzymał późniejszy Cesarz, przyszedł na świat 27 stycznia 1859 r. Dzięki babce, Cesarzowej Auguście, małżonce Cesarza Wilhelma i wnuczce Cara Rosji Pawła I, płynęła w nim także krew rosyjskiej dynastii Romanowów. Tak więc był potomkiem trzech wielkich, europejskich dynastii. Poród był ciężki, noworodek nie dawał oznak życia, dlatego lekarze zajęli się przede wszystkim ratowaniem jego dziewiętnastoletniej matki. Trzy dni po narodzinach stwierdzono u następcy tronu zwichnięcie stawu łokciowego lewej ręki. Jego lewa ręka była wyraźnie krótsza, a dłoń zniekształcona. … Czytaj dalej…

    Popioły wojny 1914-15

    Witajcie.

    ww1Z okazji setnej rocznicy obrócenia w perzynę Tarnogóry podczas zmagań pierwszej z wojen światowych, chciałbym zachęcić Was do lektury cyklu artykułów, które nazwałem „Popioły wojny 1914-1915”. Chciałem w ten sposób odsłonić przykurzone już trochę kulisy wybuchu tej strasznej rzezi, a potem odnieś się do Galicji i Tarnogóry. Mamy tutaj do rozważenia dwa wypadki, z których pierwszy miał miejsce w październiku 1914 roku, podczas tzw. operacji „San-Wisła”, gdzie zniszczono ponad 130 zagród, a drugi już w 1915 roku, podczas kontrofensywy, będącej następstwem bitwy gorlickiej, która to jak walec przetoczyła się przez Tarnogórę, dokończając dzieła zniszczenia. Można by powiedzieć, niewłaściwy czas i niewłaściwe miejsce, Tarnogóra tak jak inne okoliczne miejscowości (Kopki, Rudnik, Łętownia) stanęła pomiędzy dwiema potęgami – … Czytaj dalej…